วันหยุดจากงาน และวันที่อยากหลบความวุ่นวายในเมือง เรามักจะนึกถึงสถานที่ตากอากาศยอดฮิต ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากเมืองใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นหัวหิน พัทยา บางแสน หรือ เขาใหญ่ แต่ไม่กี่ปีที่ผ่านมามีสถานที่พักผ่อนหย่อนใจแห่งใหม่ ซึ่งเราไม่คาดคิดว่าจะมีอยู่ในเมืองหลวงแห่งนี้
ที่นี่เป็นตัวเลือกที่กำลังได้รับความนิยมอย่างต่อเนื่อง นั่นคือ บ้านศิลปิน คลองบางหลวง บ้านไม้ริมน้ำติดคลองบางหลวง สร้างขึ้นในสมัยกรุงธนบุรี มีอายุมากกว่า 100 ปี ที่นี่เปิดเป็นแกลเลอรี่แสดงงานศิลปะ เปิดบริการขายอาหาร เครื่องดื่มชากาแฟ และยังมีลานแสดงศิลปวัฒนธรรมหุ่นละครเล็กภายในบ้านให้นักท่องเที่ยวได้ชมอีกด้วย
ลักษณะของตัวบ้านศิลปินนั้น แต่เดิมตัวบ้านเป็นทรงมะนิลา ก่อนที่จะมีการซ่อมแซมต่อเติมบ้าน ในสมัยโบราณ ย่านคลองบางหลวงนี้เป็นย่านทำทอง ซึ่งเป็นอาชีพเดิมของตระกูลรักสำหรวจ เจ้าของบ้านศิลปินรุ่นแรก นอกจากทำทองแล้ว ยังเปิดขายของชำอีกหลากหลายชนิด และมีคนที่รับอาชีพเป็นข้าราชการอีกด้วย
คุณชุมพล อักพันธานนท์ เจ้าของบ้านศิลปินคนปัจจุบัน และกลุ่มเพื่อนๆ นางสาวสุรางค์รักษ์ ชัยศรีโชติ, นางจิตติมา วิบูลย์ลาภ, นายเอก ธโชติวัฒนากร ถูกทาบทามให้ติดต่อองค์กรมาอนุรักษ์บ้านนี้เท่าที่จะทำได้ เพื่อรักษาบ้านหลังนี้ไว้ หลังจากงานซ่อมแซมสำเร็จแล้ว เจ้าของบ้านต้องการจะขายบ้านหลังนี้ เพราะไม่มีคนคอยดูแล เนื่องจากลูกหลานจะย้ายไปอยู่ที่อื่นกันหมด เมื่อประกาศขายได้ซักพัก ยังไม่มีคนสนใจติดต่อเข้ามา คุณชุมพลกับเพื่อนๆเลยตัดสินใจลงขันกันซื้อบ้านหลังนี้ เพราะอยากให้พื้นที่ตรงนี้เป็นแหล่งรวบรวมศิลปิน เปิดเป็นแกลเลอรี่แสดงงานศิลปะ ให้คนเข้ามาท่องเที่ยว สัมผัสวิถีชีวิตเรียบง่ายริมคลองบางหลวง
“บ้านศิลปินนี้อยู่ริมน้ำ หลังจากเรามาซ่อมบ้านแล้ว ผมมองว่าสิ่งสำคัญก็คือวิถีชีวิตของคนที่นี่ เพราะจุดนี้เป็นมรดกที่คนโบราณทิ้งไว้ให้ตั้งแต่สมัยธนบุรี เมื่อเรามองเห็นสิ่งที่งดงามเหล่านี้ เราก็รู้สึกอยากให้คนมาสัมผัสเหมือนกัน อีกอย่างมันใกล้กรุงเทพมาก ผมเลยคิดว่าสิ่งที่อยู่ตรงนี้ใกล้แค่นี้ทำไมไม่มีคนสนใจ เราต่างกลับไปสนใจสิ่งที่อยู่ไกลๆตลอด ที่นี่คือจุดเริ่มต้นของกรุงเทพ ความเป็นบางกอกเกิดขึ้นที่นี่ สิ่งนี้ชาวต่างชาติก็ผ่านมาก็เห็นอยู่ตลอดว่าเป็นแหล่งท่องเที่ยว ทำไมเราไม่จัดการในสิ่งเหล่านี้ให้เกิดขึ้น โดยหน่วยงานรัฐหรือหน่วยงานอื่นๆ ทุกอย่างมันต้องผูกพันหมด ทั้งกระทรวงวัฒนธรรม หรือด้านการท่องเที่ยว ทุกอย่างที่เราเห็นมันสามารถพลิกฟื้นได้ทั้งวิถีชีวิตและความคิดของคนที่นี่ในเชิงอนุรักษ์ได้ เพราะทุกวันนี้เราไม่ใช้แม่น้ำ เราก็ทิ้งขยะกันเต็มไปหมด เห็นไหมขยะก็ยังมี เพราะเราไม่สนใจมัน นี่แค่เรื่องความสกปรกที่เห็น แล้วเรื่องวัฒนธรรมอีก ณ ตรงนี้ ความเก่าแก่ คุณค่าที่เราเห็นที่นี่ไม่เหมือนที่อื่น คนถิ่นฐานที่นี่ไม่ย้ายไปไหน ซึ่งตรงนี้ก็ยังมีคนข้างใน นี่เป็นเรื่องสำคัญเรื่องหลัก ผมคิดว่าจะเป็นจุดเริ่มต้นยังไงดี ที่จะสร้างตรงนี้ให้คนมาเห็นความงามในอดีตแล้วเอาปัจจุบันมาใช้ให้เกิดประโยชน์
คนก็จะพยายามคิดว่าทำไมไม่เปิดตลาดน้ำ เราบอกว่าตลาดน้ำมันมีเยอะแล้ว มันเจริญมาแล้วถึงจุดแล้ว เรื่องตลาดน้ำมันจบไปแล้ว สิ่งที่เรากำลังจะทำตอนนี้คือการมาเยือนถิ่นอดีตให้เห็นคุณค่า ความเก่าแก่ที่คนโบราณ 400 ปี ทิ้งไว้ เราไม่ได้เอาจำนวน 200-300 ปีมาขาย ที่นี่มีมรดกบางอย่างที่ซื้อขายไม่ได้ ปัจจุบันนี้ผมยังบอกไม่ได้ว่าเราเป็นเจ้าของบ้าน เพราะเค้าสร้างมา 400 กว่าปี นั่นคือเจ้าของจริงๆ ถึงแม้แค่ครอบครองเนี่ยยังรู้สึกละอายใจ พูดไม่เต็มปากแม้กระทั่งเรายังไม่อยากบอกคนอื่นว่ามาบ้านเรา เราอยากจะบอกจริงๆว่าบ้านหลังนี้เป็นของทุกคนในอดีตที่เค้าทำไว้ให้ เราคิดถึงตรงนี้ เราจึงเปิดขึ้นมาให้คนมาท่องเที่ยวพักผ่อนกัน
สาเหตุหลักๆที่เปิดเป็นบ้านศิลปิน เพราะตอนนั้นฝรั่งชาวต่างชาติเข้ามาหลบฝน เค้าเห็นเราซ่อมบ้านอยู่ เค้าก็ชอบมาก หลังจากนั้นเค้าก็นั่งเช่าเรือมาลงที่เดิม เราก็เกิดความคิด สงสัย ก็ลองเช่าเรือทำตามฝรั่งดูบ้าง มาดูตรงนี้ที่มันสวยฝรั่งเค้าเห็นก็มาครีเอทเป็นงานศิลปะ แล้วเราทำไมเราไม่ทำความงามที่ พอเรามาทำตรงนี้ เปิดได้ปีนึงแล้วหุ่นเค้าก็ถูกเลิกจ้างมา มันบรรจบตรงที่ว่าคณะหุ่นก็เหมือนกับคนที่มีวัฒนธรรมติดตัว แต่ละคนเชิดกันมาตั้งสิบกว่าปีแล้วแต่อยากรวมกันใหม่ ผมเลยบอกว่ารวมกันเถอะ เดี๋ยวผมจะจัดเวทีพื้นที่ตรงนี้ให้ เราก็จัดพื้นที่ให้เหมือนบ้านศิลปิน ผมว่าเราต้องกว้างในทุกๆที่ ทุกด้านไม่ใช่แค่วาดรูปอย่างเดียว ทุกอย่างที่เป็นเครือข่ายศิลปิน เราดูแลได้หรือว่าเราช่วยกันได้เราก็จะดูแล นี่คือสิ่งที่ความสมบูรณ์ในตัวของบ้านศิลปินอยู่ตรงนี้แล้วเราก็รวมตัวกัน
สิ่งเหล่านี้ ผมอยากให้คนมาเห็นว่าที่นี่คือกรุงเทพเหรอ มีอยู่ในกรุงเทพเหรอ แน่นอนเราไม่ใช่ตลาดน้ำ ไม่ได้มีของกินให้ซื้อมากมาย ผมว่าตลาดน้ำมีเยอะแล้วเรามาดูตลาดศิลปะกันเถอะ”
หุ่นละครเล็ก คลองบางหลวง คณะคำนาย
ปัจจุบันได้จัดทำการแสดง ณ บ้านศิลปิน คลองบางหลวง โดยได้รับความเมตตาจากคุณชุมพล อักพันธานนท์ เจ้าของบ้านศิลปินปรับพื้นที่บางส่วนภายในบริเวณบ้านให้เป็นลานวัฒนธรรม เพื่อจัดการแสดงหุ่นละครเล็ก และเปิดให้ชมฟรีทุกวัน วันละ 1 รอบ เวลา 14.00 น. (การแสดงหยุดทุกวันพุธ) เป็นแหล่งเรียนรู้อีกหนึ่งแห่งให้กับเยาวชน นักเรียน นักศึกษา บุคคลทั่วไปที่สนใจ และเพื่อสร้างกิจกรรมที่หลากหลายให้กับชุมชน และส่งเสริมบริเวณนี้ให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ทางน้ำที่ควรค่าแก่การสืบสานให้อยู่คู่สังคมไทยต่อไป นำศิลปวัฒนธรรมไทยให้เข้าถึงกลุ่มผู้ที่ไม่มีโอกาส อีกทั้งเพื่อเป็นการร่วมเผยแพร่และอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทยอย่างแท้จริง
“ศิลปะและศิลปินจะอยู่ได้ ถ้าเราทุกคนร่วมกันสนับสนุน อนุรักษ์และพัฒนา”