คาร์โล นอคเซีย เป็นชายหนุ่มผู้มีความทะเยอทะยานด้านธุรกิจ กระนั้นเขากลับมีความเข้าใจผิดๆ ว่า การจะได้รับความนับหน้าถือตาในหมู่นักธุรกิจด้วยกันนั้นไม่สามารถเป็นไปได้ ถ้าเขายังคงค้าขายทำธุรกิจอย่างซื่อสัตย์
ในเมื่อเหล่าพ่อค้าวานิชที่แวดล้อมตัวเขาต่างรุ่มรวยไปด้วยเล่ห์เหลี่ยมกลโกงเพื่อให้ได้มาซึ่งทรัพย์สินกำไร
ใช่ ! นอคเซียอยากเป็นคนแบบนั้น
กระนั้นก็ตาม สำหรับใครบางคน การเปลี่ยนแปลงตัวเองมันไม่ง่าย เหมือนการดีดนิ้ว แม้จะศรัทธาในความชั่ว แต่พื้นความเป็นคนดีที่ซื่อสัตย์สุจริต ก็ทำให้นอคเซียไม่ได้ลงมือโกงใครอย่างเป็นชิ้นเป็นอัน ตรงข้าม เขากลับอุทิศมันสมองและเรี่ยวแรง ให้แก่ธุรกิจของเจ้านาย แต่แล้ว สำหรับใครบางคน ความตั้งใจอันดีก็ไม่ได้ให้ผลลัพธ์ที่ดีนัก นอคเซียดำเนินธุรกิจผิดพลาด จนเจ้านายของเขาล้มละลาย
นอคเซียไม่ได้ตั้งใจ แต่เหล่านักธุรกิจผู้ฉ้อฉลกลับเห็นแววความฉ้อฉลในตัวนอคเซีย พวกเขาต่างว่ากันว่า นอคเซียแกล้งดำเนินธุรกิจผิดพลาด เพื่อเปิดโอกาสให้คู่แข่งของเจ้านายเขาฟาดกำไรไปเหนาะๆ นั่นเองที่ทำให้นอคเซียได้เข้าไปอยู่ในวงของมนุษย์ร้อยเล่ห์เพทุบายอย่างเต็มตัว
แน่นอน…โดยที่เขาไม่ได้ตั้งใจ
จนหลายสิบปีผ่านไป นอคเซียกลายเป็นชายวัยกลางคนที่ดูห่อเหี่ยวไร้ความสุข แน่นอนว่าที่เปลือกนอกเขาเป็นชายที่ประสบความสำเร็จทางธุรกิจ และมีชีวิตที่น่าอิจฉา แต่ภายใต้เปลือกนั้น นอคเซียเป็นเพียงชายที่ไร้ความสุข
วันหนึ่ง นอคเซียพบกระเป๋าสตางค์ตกอยู่ เชื่อว่าถ้าเป็นนอคเซียเมื่อวัยหนุ่ม เขาคงไม่รอช้าที่จะส่งกระเป๋านั้นให้ตำรวจ แต่โลกของการดำเนินธุรกิจที่นอคเซียขลุกอยู่กับมันหลายสิบปีไม่อนุญาตให้ทำเช่นนั้น แทนที่จะส่งคืนโดยทันที นอคเซียกลับปล่อยให้เกิด ช่องว่าง ระหว่าง ความดีกับความเลว ขึ้น มันเป็นช่วงเวลาเพียงเล็กน้อย แต่ก็เพียงพอที่สมองเจนโลกของนอคเซียจะทำงาน คิดวิเคราะห์ถึงส่วนต่างของผลได้กับผลเสียของการคืนกระเป๋าสตางค์ให้เจ้าของไปเสียมากมาย
ใช่ ! มันอาจไม่ใช่ช่วงเวลาที่ยาวนานมากมาย แต่มันยาวนานพอให้เจ้าของกระเป๋าสตางค์เดินกลับมาถามหาสมบัติของตนเอากับนอคเซีย เมื่อนั้นเอง จากเรื่องที่ไม่น่าจะเป็นเรื่อง ก็กลายเป็นเรื่องราวใหญ่โตที่ถล่มทับนอคเซียอย่างไม่คาดฝัน
อ่านเรื่องสั้น The Evil Spirit หรือชื่อภาษาไทยว่า วิญญาณชั่วร้าย ผลงานของ นักเขียนรางวัลโนเบลประจำปี ค.ศ. 1934 ชาวอิตาเลี่ยน ลุยจิ พิแรนโด (Luigi Pirandello : ค.ศ. 1867-1936) จบลง เราจะเห้นถึงตัวการที่ทำให้คนดีกลายเป็นคนเลวไปอย่างน่าใจหาย ถึงตรงนี้ ช่องว่างระหว่างความดีกับความเลว อาจ ปรากฎขึ้นในสำนึกของเรา แต่หากพิจารณาจากชื่อเรื่อง และพินิจต่อยอดไป จากเรื่องที่ลุยจินำเสนอแล้ว เราจะพบว่า ตัวการที่แท้ ทำให้คนดีกลายเป็นคนเลว คือ ความอ่อนแอของมนุษย์ วิญญาณชั่วร้านอาจมีอยู่จริง มันอาจ กำเนิดจากความอิจฉาริษยา ความเกลียดชัง และความอาฆาตมาดร้ายของศัตรูของคนเรา แล้วถูกบำรุงเพาะเลี้ยงให้เจริญเติบโตด้วยความคิดและเจตนาที่ชั่วร้าย และ ยืนใกล้ชิดติดอยู่ข้างๆเราตลอดเวลา พร้อมที่จะฉวยโอกาสจากความสงสัย และความสับสนงุนงงของเรา หลอกให้เราเชื่อว่ากำลังทำสิ่งที่ถูก (ทั้งๆที่มันผิด เหมือนดังที่ตัวบทกล่าวไว้)
แต่ปฎิเสธได้หรือว่า ถ้าจิตใจเราศรัทธาและมั่นคงในความดีงามจริง เข้มแข็งจริง ! เราจะเปิดโอกาสให้ ช่องว่างระหว่างความดีกับความเลวผุดขึ้น แล้วถูกวิญญาณชั่วร้ายอาศัยช่องว่างนั้นเข้ามาเป่าหู ล่อลวงให้เราทำถูกเป็นผิด ทำเรื่องไม่เป็นเรื่องให้กลายเป็นเรื่อง รู้สึกไหมว่า คาร์โล นอคเซีย อ่อนแอเกินไป และรู้สึกไหมว่า อาจถึงเวลาแล้ว ที่เราต้องยืนนิ่งๆตรวจสอบหาช่องว่างระหว่างความดีกับความเลว และหยั่งวัดความเข้มแข็งของใจเราเอง
อ้างอิง : THE EVIL SPIRT”วิญญาณชั่วร้าย” : Luigi Pirandello : ผู้ทำให้เทพธิดารอคอย วิมล กุณราชา : แปล, นาคร, 2555.
TEXT : กิติคุณ คัมภิรานนท์
